Ese koko Minembwe haba hari indiri yabashaka gutera urwanda?

0
220

MINEMBWE, RDCONGO –  Hashize igihe kibarirwa mu mezi humvikanye umubano utari mwiza hagati y’ igihugu c’Urwanda n’ ubugande, ibi bikaba byemejwe n’ uhagarariye urwanda ibugande uzwi kwizina rya Frank Mugambage kuri aka gatatu, ku minsi 20/12/2012.

Nyamara nubgo havugwa utwo dutotsi hagati y’ ibyo bihugu byombi, harashirwa mu majwi cane cane ko igihugu c’Ubuganda binyujijwe mw’ ishamyi rishinzwe iperereza ko baba bashigikiye umutwe urwanya leta y’ irwanda.

Kuri iyinshuro biravugwa ko uyu mutwe urwanya leta y’ irwanda uzwi kw’ izina ry’ ihuriro nyarwanda (RNC) waba urimo winjiza abasoda mu myitozo kugirango bazahirike ubutegetsi bw’Urwanda.

Mu nkuru zikomeje gusohoka mu bitangazamakuru by’ irwanda nuko izo nsoresore zirimo kwinjizwa mu gisoda ziturutse cane cane mu makambi y’ impunzi atandukanye yo m’ubugande hanyuma zikerekeza muri DR Congo ahaherereye mu misozi miremire mu ntara ya Kivu y’ amajepfo.

Mu nkuru yakozwe n’ igitangazamakuru c’ irwanda kizwi kw’ izina ry’ Igihe.com,  ku minsi 12/12/2017, nuko haba haratawe muri yombi abasore 40 k’umupaka w’ ubugande na Tanzaniya berekeje mu Minembwe, bakaba barigucishwa mu gihugu c’UBurundi bakabona kujabuka Congo.

Ese koko mu Minembwe haba hari abasoda barimo kuhitoreza bagamije guhirika ubutegetsi bg’ Irwanda?

Mw’ itohoza imurenge.com yagerageje gukora nuko mu Minembwe nta mutwe waba urimo kuhitoreza ugamije guhirika ubutegetsi bg’ ikigali.

Kugira ngo byumvikane neza, abantu babanza kwibaza impamvu Minembwe yaba ariyo yatoranyijwe nk’ ahantu ho kwitorezwa hakwiriye (Strategic position)?

Mu bisanzwe uvuze Minembwe aba avuze igicumbi c’ abanyamurenge, ese koko abanyamurenge baba bafitemo iyihe nyungu mu gushigikira abarwanya ubutegetsi bg’ irwanda?

Nyuma y’ intambara zabaye kuva 1996 kugeza 2004, Abanyamurenge ntibakunze kwijandika ukundi mu zindi ntambara zakomeje guhungabanya umutekano w’ igihugu icarico cose cane cane ko ico barwaniraga casaga nkaho cari cagezweho, aha twavuga nko guharanira uburenganzira bgabo nk’ abanyagihugu.

Mu mwaka wa 2012, Ku buryo bweruye Abanyamurenge bitandukanyije n’ umutwe wa M23. Umutwe bivugwa ko wari wiganjemo abanyecongo bo mu bgoko bg’ Abatutsi, ubgoko bufitanye isano ya bugufi n’ Abanyamurenge dore ko bose bahuriye k’ ubunilotike (abakomoka mu kibaya c’ uruzi rwa Nile).

Haribazwa impamvu yatumye badafatanya n’ abanilotique basangiye  igihugu (M23) bakaba kurubu bahitamo gushigikira abahungabanya umutekano w’ ibihugu by’ amahanga bikayoberana.

Ese kuki uwo mutwe wa RNC waba warahisemo kuja kure n’ imipaka y’ igihugu barwanya? Mu bisanzwe hamenyerewe ko umutwe ugamije  gutera igihugu (Guerilla) runaka udakunze gushinga ibirindiro ahatari kure cane n’ imipaka yico gihugu bityo bikabafasha mu gutegura uduteroshuma, kwinjiza abasoda (recruitment), ndetse no gukora ubutasi neza, impamvu ikaba ikomeje kuyoberana hato na hato abantu bakaba bahakana bivuye inyuma aya makuru ava Irwanda.

Leta y’ ikigali ntiyaba irimo kuyobya amarari?

Amakuru agera imurenge.com nuko ku Kiryama, hejuru y’ imurenge hakaba hafi cane no mu Marungu haba hari ingabo leta y’ urwanda yoherejeyo, akaba ari insoresore ziganjemo abavuye i Burundi, boherejwe mu rwego rwo kuhitoreza maze bakazatera igihugu c’Uburundi. N’abasoda bashika kuri 250 kandi bakaba bafite abatoza (Instructors) bavuye mu ngabo z’ Urwanda.

Izo ngabo zikaba zaratangiye kuzamuka muri aka gace guhera mu mwaka wa 2016 mu kwezi kwa Gatanu, bamwe baguma aho ku kiryama abandi bazamuka Kabembwe mu Bibogobogo, gusa kurubu bakaba barihamwe bose mu kiryama.

Izindi ngabo z’urwanda zikaba ziri Kuwambogo, hagati ya Uvira na Kalemi, akaba ari ingabo zikingiwe ikibaba na Col bita Zaire uyoboye ingabo za FRDC muri ako karere. Turabibutsa ko izi ngabo arizo zirimo zikorana na Mai Mai witwa Saley zimuha ibikoresho kurubu akaba ariwe uteje umutekano muke muri kariya karere k’Indondo z’Ibuvira.

Mu karere k’ ibiyaga bigari haratutumba umwuka utari mwiza ushobora kubyara intambara

Uburasirazuba bga Congo bgakomeje kuba igicumbi c’ imitwe yitwaje intwaro bityo bikaba urwitwazo rw’ ibihugu bimwe na bimwe rwo kuvogera imipaka y’ igihugu ca Congo.

Hejuru y’ ibyo, na leta ya congo yakomeje kudashiramo imbaraga ku buryo bugaragara mu kugirango irandure iyi mitwe bityo bigatuma iyi mitwe ibona uburyo bgo kwiyubaka buriko bukeye nuko bgije. Imitwe yakomeje kuvugwa cane n’ imitwe bivugwa ko irwanya ibihugu bihuje imipaka na congo, aha twavuga nka; FDLR, ADF,FNL.

Biteye inkeke cane aho imibano y’ ibihugu bizengurutse urwanda bisankaho birebana ayingwe niki gihugu. Aha twavuga nka Tanzania kuva Jakaya Kikwete akiri umuyobozi w’ iki gihugu kugeza nanubu umubano w’ ibi bihugu ukaba ucumbagira, ibi byakomeje kugaragara mu byemezo iki gihugu cagiye gifata mu rwego rwa politike birebana n’ akarere k’ibiyaga bigari, akaba ari ibyemezo byagiye bihabana nibyo urwanda rwabaga rushigikiye.

K’uruhande rw’Uburundi, umubano ukaba warasubiye idobwe kuva aho Perezida Nkurunziza yongeye kuyobora manda (Mandat) yiswe iya gatatu, akaba ari manda yateje impagarara mu gihugu abatari bake bahasiga ubuzima abandi barahunga. Byaje kurangira leta y’ uburundi ishinje Urwanda guhungabanya umutekano wabo nubgo urwanda rutahwemye kubinyomoza.

Leta ya Congo nayo umubano wayo n’ urwanda watangiye gucumbagira nyuma yaho ikomeje gushinja leta y’ urwanda ko yaba ishigikira umutwe wa M23, umutwe ufatwa nk’ uhungabanya umutekano ka DR Congo, nubgo leta y’ urwanda itahwemye kubihakana yivuye inyuma ndetse igashinja Congo ko idashiramo imbaraga mu kurandura FDLR.

Ikivugwa kur’ ubu, n’ umubano utameze neza hagati y’ iki gihugu c’ urwanda n’ ubugande, aho leta y’ urwanda ivuga ko leta y’ ikampala ifunga ikanatoteza abanyarwanda baba mu mu bugande ikanashigikira umutwe urwanya leta y’ irwanda. Ibi birasa nkaho byakuruye umwuka mubi kugeza ubgo leta y’ urwanda yasabye ubusobanuro leta ya Uganda.

Ababikurikiranira hafi baribaza amaherezo yabyo bikayoberana gusa abenshi bemeza ko mu gihe igihugu c’ urwanda cishoye mu ntambara iyariyo yose bitacorohera mu gihe dipolomasi yabo yaba icifashe gutya.

 

 

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here