UVIRA, SUD-KIVU:- Ku minsi 29/04/2020, ibiciro by’ibyokurya mu muji wa Uvira byongeye kuzamuka kuburyo buhanitse, iri zamurwa ry’ibiciro ribaye nyuma yaho imvura ninshi imaze iminsi igwa mukarere ndetse ikanangiriza bimwe mu biraro bihuza imihana itandukanye yo muri aka karere; kuva aho ibiraro bihuza ibi biraro bihuza uyu muji wa Uvira n’indi mihana bikunduwe n’iyi mvura, abadandaza b’ibyokurya bitandukanye bahise bazamura ibiciro by’ibyo badandaza.
Biravugwa yuko uyu munsi ariko ibi biciro byongeye kuzamurwa n’aba badandaza ngo bitewe n’ikundurwa ry’ibi biraro nkuko tubikesha bamwe muri aba badandaza bo mukibaya ca Rusizi. Bimwe mu bidandanwa byazamuwe ibiciro aha twavuga nk’inyanya (tomate) ah inyanya zitanu (5) zari zisanzwe zigurwa ku mafaranga magana atanu y’amakongo (500 Francs), ariko bivugwa yuk uyu munsi inyanya imwe yonyine igurwa ku amafranga amajana atatu y’amakongo (300 Francs).
Nyuma yo kumenya aya makuru y’izamurwa ry’ibi biciro, urubuga http://www.imurenge.com twasuye isoko ya Maendeleo, mu muji wa Uvira aho abadandaza b’izi nyanya batubwiye yuko kuzamurwa kw’ibi biciro byavuye ku izamurwa ry’ibyo baja kurangura. Umwe mu badandaza b’izi nyanya yagize ati:
Bitewe n’uko ikurutu ry’iritiro 20 dusanzwe turangurira mo izi nyanya ryazamutse ibeyi, natwe twahise mo kuzamura ibiciro kuko iri kurutu ubu rigura 40.000 by’amafranga ya Congo. Rero ibi byose nukugira ngo ibyo tudandaza bitaja munsi y’amafaranga turangurira ho. – Umudandaza –
Dukomeje kuganira n’abandi badandaza b’amafu y’ibigori muri iyi soko ya Maendeleo, batubwiye yuko ubu ibiciro by’umupfuko w’iyifu byazamutse inshuro zibiri kuva aho ibihungu bihana imbibe na Republika Iharanira Demokrasi ya Congo bifungiye kubera ikibazo c’indwara ya COVID-19. Aba badandaza bakaba bahamya yuko kuva aho ibiraro bihuza Uvira nindi mihana bikunduwe n’imvura imaze iminsi igwa ngo ibi nabyo byatumye ibintu bisubira inyuma kuruta aho byari biri.
Aba badandaza bakaba bavuga yuko zimwe mu mpamvu zituma bazamura ibiciro ngo nuko nabo badandaza ari u gushaka uko babaho ndetse no kubesha ho imiryango yabo. Bakomeje bavuga yuko ubuzima bwabo budahagaze neza kubera ko ngo izamuka ry’ibiciro ryahuriranye nuko ubuzima bw’abantu batari bake bwahungabanyijwe n’indwara ya COVID-19 yibasiye isi. Ibi ngo bikaba ari bimwe binatuma ibiciro byiyongera aho kumanuka, dore ko ngo abenshi ubu utuzi twahagaze.
Biravugwa yuko umupfuko w’ibiro ijana, w’ifu y’ibigori wari usanzwe ugura amafaranga ari hagati y’ibihumbi ijana n’ijana na mirongo ibiri y’amafaranga ya Congo(100,000 Francs – 120,000 Francs), ubu ngo wikubye mo inshuro zibiri. Muri make ngo umupfuko w’ibiro 50 w’iyofu y’ibigori uragura hagati y’amafaranga ibihumbi ijana n’ijana na mirongo ibiri (100.000 Francs – 120.000 Francs) by’amafranga y’ama Congo.
Ibi biciro ntibyazamutse mw’isoko ya Mendeleo yonyine ahubwo n’andi masoko asanzwe arema mu muji wa Uvira, aha twavuga isoko ya Mulongwe na Kalimabenge naho abadandaza bahakorera berekanye iki kibazo c’imvura ndetse n’indwara ya COVID-19, ariko cane cane batweretse ikibazo c’amabarabara ahuza umuji wa Uvira n’indi mihana nka Fizi, ahitwa Luhanga. Ibi nabyo ngo byongeye izamuka ry’ibiciro, kuko ngo muri Fizi naho havaga ibyokurya byinshi ubu ngo ntibiheruka kuko inzira zabuze bitewe n’imvura zakunduye ibiraro.
Tubamenyeshe yuko aba badandaza basaba leta ya Congo guhagurukira ikibazo c’ibi biraro kugira ngo bisanwe, kuko ngo mugihe byaguma gutya abaturage muri rusange bo mu muji wa Uvira ngo barashobora kubangamirwa n’ikibazo c’inzara.
Twibutse ko ibiraro byo mu kibaya ca Rusizi byakunduwe n’imvura ninshi iherutse kugwa mu muji wa Uvira. Iyi mvura yateye inzuzi ninshi kuzura bityo izi nzuzi zikunduka inkombe aho imizi y’ibi biraro yari ishinze, birasenyuka. Kuzura kw’izi nzuzi zanahitanye n’abantu batari bake aho bivugwa yuko n’iyi myuzure yahurutse mu gihugu c’u Burundi, muntara ya Mutimbuzi aho bakunze kwita mu Gatumba. Muri iyi ntara ya Mutimbuzi, uyu mwuzure ukaba warahitanye abantu n’ibintu.