MINEMBWE, SUD KIVU:- “Inka zanyazwe mu kavuyo, n’izi zagaruwe mu kavuyo, ubwo se urwo rubanza tworukiza gute?” Aya ni amajambo yatangajwe n’umwe mu banotable mu Minembwe ubwo urubuga http://www.imurenge.com twamubazaga ku kibazo c’inka zanyazwe na Twirwaneho mu muhana w’Abafulero uherereye I Kashesha.
Umutekano mu karere k’imisozi miremie ya Fizi, Mwenga, ndetse na Fizi uracari muke kugeza kuri none. Nyamara nubwo Abaturage ba Minembwe bari bafite agahengwe gato k’ibitero bya Mai Mai ariko ikibazo c’inyagwa ry’inka gikomeje guteza ibibazo.
Kuva izi ntambara zatangira mu kwezi kwa kane mu mwaka w’ibihumbi 2017 kugeza nan’ubu ibimaze kwangirika ni byinshi, abantu barapfuye, inzu ziratwikwa, ibyo n’ibigaragara, ariko ico abaturage b’ akarere k’imisozi miremire ya Minembwe bakomeje kwibaza kur’ubu naho inka zishika ku 120’000 zarigitiye!
Kuva ku karengane ukageza ubwo abaturage bishakira ubutabera – Justice populaire –
Mu myaka itatu ishize ibitero by’inyeshamba za Mai Mai, Bilozebishambuke ndetse n’indi mitwe yitwaje ibirwanisho byagiye byibasira inzuri z’Abanyamulenge mu mpande zitandukanye maze bakanyaga inka, uherereye muri territoire ya Uvira muri groupement ya Bijombo ukageza I Lulenge sosiyete sivili itanga imibare ingana n’inka 120’000 imaze kunyagwa. Umuntu ashobora kwibaza ibibazo byinshi; izo nka zoba zaragiye hehe? zifitwe n’abaturage bazinyaze? zoba zaragurishijwe? Kugeza nan’ubu leta ntirabasha kugira ico ibivugaho cangwa ngo ihe icizere abaturage kugeza magingo aya.
Ku munsi w’Agatanu, ku minsi 15/05/20120, inzoresore za Twirwaneho zanyaze inka mu muhana w’abafulero witwa Kashesha, uherereye mu majaruguru ya Minembwe. Umuvugizi wa FARDC muri operasiyo Sokola II Sud, Dieudonne’ Kasereka, avuga ko bukeye bwaho igisoda cazindutse kija kugarura izo nka kugirango kizisubize banyirazo. Yongeraho kandi ko umwe mu bayobozi gakondo wo mu muhana wa Kawela (Gahwela) yohereje Twirwaneho kugirango yitange igisoda ca FARDC ngo ntigisubizeyo izo nka, inka zirenga 90 nkuko igisoda kibivuga.
Aya makuru ntago igisoda kiyavugaho rumwe n’abanotable bo mu Minembwe, umwe mubavuganye na Imurenge.com yatubwiyeko ibyo byabayaye byo kunyanga inka kur’uruhande rwa Twirwaneho izikuyemo mu mihana y’abafulero, ariko akavugako ikibazo cabaye ar’uko FARDC yakoze amakosa yo kugenda mu muhana wa Kawela (Gahwela) maze ikajana inka z’abaturage bazitiranije nizo zanyazwe.
Amakuru atugeraho nuko Twirwaneho yajanye inka mu birindiro byabo bihererey I Gakangara maze bahamagara abaturage ko boza kureba ko ntazabo zirimo mu zanyazwe. Iki gikorwa cateye umwuka utari mwiza hagati y’igisoda ca FARDC ndetse naTwirwaneho, cane ko Twirwaneho yashatse kwitambika ingabo za leta zashakaha kwohereza abasoda mur’ibyo birindiro byabo. Uyu mwuka mubi hagati ya FARDC na Twirwaneho nibyo byahagakurikije abanotable b’Abanyamulenge kugirango baganirize izo nsoresore zireke kwitambika leta, aya n’amakuru twahawe n’umwe mu banotable utashatse ko izina ryiwe rishirwa ahagaragara.
Leta itegerezwa gutanga ubutabera buboneye
Abaturage b’Abafulero batuye mur’uwo muhana wa Kashesha bavuga ko banyazwe inka zabo bari basanzwe biyororeye, kur’uruhande rw’Abanyamulenge nabo bakavuga ko ari inka zabo zari zanyazwe zagaruwe, m’ubyukuri n’ikibazo kigoye kubasha kumenya ngo iyi nka n’iya runaka wo mur’ubu bwoko.
Uburyo bwakoreshejwe n’igisoda ntago bwabashije gukemura kiriya kibazo bitewe nuko impande zombi zivugwa mur’iki kibazo zirimwo aborozi b’inka, inka rero zitabashije gutangirwa zitarivanga n’izindi biragoye kuzisobanura zamaze kugera mu zindi.
Twegereye umushakashatsi Ntanyoma R Delphin, aho ari gukorerera porogaramu yiwe ya PHD mu gihugu c’Ubuholandi, maze aduheza ingamba zibiri leta yokoresha.
Ingamba ya mbere n’ugutanga ubutabera buboneye, biragoye kugirango abantu babane amahoro kandi uruhande rumwe rwaranyazwe inka n’abaturanyi babo nyamara irengero ntirimenyekane. Leta yari ikwiye gutanga ubutabera ku baturage bose itarobanuye, mu gihe ibi bidakozwe hari ingaruka zishobora kwongera kuvuga maze akarere kagasubira mu muriro kandi nkuko byari bimeze mu minsi yashize.
Ingamba ya kabiri, leta yari ikwiriye ku barura amatungo yose aherereye muri kariya karere gakorerwamo ubworozi. Ibi ni m’urwego rwo kugirango imitungo ya buri muturage imenyekana neza bityo n’abagemurira amasoko babe bakorerwa igenzura k’uburyo bworoshe. Ibi byaba ari uburyo bwo gukemura ikibazo m’uburyo burambye. Izo ngamba tuvuze n’ibintu byakorwa neza abaturage babashije gusubira mu mihana yabo mu gihe leta yabayabashije kubacungira umutekanp neza.
Iki gikorwa co kunyaga kibaye mu gihe c’iyinga rumwe gusa abaturage babiri bishwe berekeza inzira yo kwa Mulima, kugeza nan’ubu ingabo za leta ntizirabasha gutangaza abakoze ico gitendo gusa abaketswe kw’ikubitiro bakaba ari Abarwanyi ba Mai Mai.