UVIRA, SUD-KIVU:- Leta ya Congo ngo itegerezwa gushira mu bikorwa ibisabwa n’abari mu nama yahuje abaserukira ubwoko bw’Ababembe.
Ibi byavugiwe muri iyo nama yahuje ubwoko bw’Ababembe kuva hirya no hino kw’isi. Iyi nama yabereye mu muji wa Uvira kuva ku minsi 2 kugeza k’uminsi 4 y’ukwezi kwa gatatu umwaka 2020 (Mar 02 – Mar 04, 2020), kuri Hotel Karibu Lodge.
Tubamenyeshe yuko mu muhango wo gusoza iyi nama wayobowe na ministre k’urwego rw’igihugu, (ministre wa urbanisation na habitation) aherekejwe n’umuyobozi w’intara ya Kivu y’amajepfo, Théo Ngwabije. Muri iyi nama Ababembe bagaragaje ko ikibazo co kutumvikana kw’amoko atuye mukarere k’Itombwe ndetse n’imisozi miremire ya Fizi, Minembwe, Mwenga na Uvira ko catewe no gushirwaho kwa Komini ya Minembwe, kutubaha amategeko no kutubaha ubutegetsi buhari.
Aba barashinja bagenzi babo bo mu bwoko bw’Abanyamulenge gufasha imitwe yitwaje intwaro ndetse no kwiyita izina ritari iryabo. Abari muri iyi nama bo mubwoko bw’Ababembe bavuga ko ubwoko bw’Abanyamulenge bwari bukwiye kwiyita Abanyarwanda (Les Rwandais).
Mu nyandiko basomye mbere yuko bayishikiriza abategetsi, barimo umugaba mukuru w’ingabo muri Kivu y’amajepfo na Maniema, Général Muhindo Mundos. Uyu muyobozi (Gen. Mundos) ari muri bamwe mu ngabo za leta bagiye batungwa agatoki mu gufasha abahungabanya umutekano mu misozi miremire ya Minembwe.
Ababembe bavuzeko leta itegerezwa gufata iya mbere mu kwimura ingabo zose zinvukira zo mu bice birimo intambara ikazituma ahandi kure yaho zivuka. Bongeye kandi gusaba ko leta ishiraho ubutegetsi bwayo aho butagera hose ndetse ko abagize uruhare mu guhohotera no guhungabanya umutekano w’abaturage bohanwa n’amategeko.
http://www.imurenge.com, twashatse kumenya ko abari muri iyi nama bose bemezanya kubyo bavugiye muri iyi nama n’uburyo yateguwe, maze tuvugana n’umunyamategeko wo mubwoko bw’Ababembe, Kitandala Santos, ukuriye amashirahamwe ya société civile muri territoire ya Fizi. Uyu mugabo akaba yavuze ko uburyo ibi biganiro byateguwe mo bugayitse kandiko ababajwe na bimwe mu byavugiwe muri iyi nama kuko bitabaye nkuko bari babiteguye.
Santos yabwiye Mulenge Press Channel ko société civile itigeze yiyegerezwa mw’itegurwa ry’iyi nama yamaze iminsi itatu. Yavuze yuko atazi impamvu batiyegerejwe kandi aribo bazi ibibera mukarere ka Fizi, Mwenga na Uvira kurusha abo baje bava mu bihugu byo hanze ndetse n’abandi bavuye mu ntara ziri kure y’agace karimo ibibazo by’amacakubiri n’intambara.
Kubwa Ministre wasoje ibi biganiro ari nawe waserukiye leta ya Congo, yasabye abo mu bwoko bw’Ababembe kurenga urwego rw’amacakubiri kugira ngo babashe kubana n’abandi mu mahoro.
Pius Mwabilu yasabye abari muriyo nama kwishyira m’umwanya w’abana n’abagore babo bagorewe ku misozi bitewe n’intambara. Yavuze yuko mugihe bazasobanukirwa aribwo bazumva ko amahoro ari ngombwa, mugihe intambara iza ifite gusenya no kumena amaraso gusa.
Nyuma y’iyi nama, Ababembe byarangiye biyemeje kubana n’andi moko amahoro ndetse ko bagiye gukora cane kubwo gushaka amahoro n’umutekano muri Fizi, Mwenga na Uvira.
Twibutse ko mur’iyi nama hanabayemo umuyobozi wungirije w’ibiro bishinzwe gukurikirana ishirwa mu bikorwa ry’amasezerano ya Addis Abeba, umuyobozi wa Monusco ikorera Uvira ndetse n’umuyobozi k’urwego rw’igihugu ndetse n’umuyobozi w’ishirahamwe Interpeace. Iri shirahamwe Interpeace niryo ryatanze amafaranga yo gukora iyi nama binyuze mu ishirahamwe SVH.
Iyi nama ibaye nyuma y’indi nama yahujijwe Abanyamulenge kuva hirya no hino kw’isi. Iyi nama ikaba yarabereye i Kinshasa, umurwa mukuru wa Republika Iharanira Demokrasi ya Congo, ku minsi 13-15 /02/2020.
Bimwe mu byavugiwe mu nama yahuje Ababembe, Uvira:
